"Ból kamieni" Milena Agus

Milena Agus w swojej debiutanckiej książce "Ból kamieni" znajduje ciekawe wytłumaczenie dla poplątanych losów swojej babki. Otóż, autorka skłonna jest wierzyć, że cały ogrom szeroko pojętej niestabilności życiowej może spaść na jedną osobę w rodzinie, po to aby reszta mogła cieszyć względnie spokojną i szczęśliwą egzystencją. "W każdej rodzinie musi być ktoś, kto zapłaci daninę szaleństwa, żeby została zachowana równowaga między porządkiem a nieporządkiem", pisze Agus. Ten nieco romantyczny pogląd można z łatwością obalić tezą o dziedziczności niektórych zaburzeń psychicznych, gdzie z pokolenia na pokolenie przekazywane są różne niezdrowe skłonności do zamieniania własnego życia w piekło. 

Babka Mileny Agus zamieniła jednak swoje życie nie tyle w piekło co w gorzki melodramat, poprzetykany od czasu do czasu dramatycznymi scenami rodem z brazylijskich telenoweli. Ale fakt faktem, ta kobieta jeszcze za swojego życia odstawała od reszty; było w niej coś niepokojącego, coś co kazało np. mężczyznom trzymać się od niej z daleka. A potem niespodziewanie spotyka w sanatorium Weterana, co staje się punktem zwrotnym w jej życiu: "babcia mówiła zawsze, że jej życie dzieli się na dwie części: przed kuracją termalną i po niej, tak jakby woda, która pomogła wydalić jej kamienie, miała także inne cudowne właściwości". Zatem "Ból kamieni" w pewnym sensie przedstawia całkiem prostą historię o kobiecie, która poszukiwała miłości i która jak się wydaje w końcu ją znalazła. Życie okazuje się jednak o wiele bardziej skomplikowane, a główna bohaterka z czasem staje się postacią coraz bardziej niejednoznaczną i fascynującą.

Czytając "Ból kamieni" nie można mieć wątpliwości, że to wspomnienia o babci spisane przez wnuczkę. To bardzo osobista i szczera proza, choć momentami też naiwna. Niekiedy razi ten infantylny ton, którym z takim upodobaniem operuje Milena Agus. To narracja właściwa swobodnym przekazom ustnym, podczas gdy na książkę to wciąż trochę za mało (niewielkie rozmiary tej książeczki też są na to dowodem). Niemniej jednak Agus nie sili się na wielkie słowa i nie dodaje sobie żadnego splendoru; otwarcie przyznaje, że historię swojej babci zaczęła spisywać po prostu z nudów! Produktem ubocznym takiej prozy i zarazem jej największym atutem stają się szczerość i bezpretensjonalność, jakie się tutaj nieustannie przebijają. 

Z pewnością historia babci Mileny Agus, tej prostej i nietuzinkowej kobiety z Sardynii zasługiwała na spisanie. Autorka miała na wyciągnięcie ręki wspaniały materiał, który być może ją trochę przerósł. Nie mogę oprzeć się wrażeniu, że wielu pisarzy stworzyło by z tego powieść z prawdziwego zdarzenia, a nie tylko krótkie opowiadanie. Tak więc z poczuciem niedosytu odkładałam tę książkę, ale również muszę przyznać, że dałam się zaskoczyć, a finał wprawił mnie w niemałą konsternację.

________________________________________________
"Ból kamieni", Milena Agus, wyd. WAB, 125 stron, 2006 r.
oryg. "Mal di Pietre"

Moja ocena: 6/10